Sieci miejskie, które dostarczają ciepło i ciepłą wodę są częścią systemu ciepłowniczego. Są one odpowiedzialne za transport do budynków energii cieplnej z miejsc, gdzie jest ono wytwarzane. Tak dostarczane ciepło, służy do ogrzewania pomieszczeń, podgrzewania wody użytkowej oraz innych celów grzewczych.
Głównym zadaniem sieci cieplnych jest zapewnienie komfortu cieplnego mieszkańcom. Ciepło płynie rurociągiem ciepłowniczym, a nośnikiem ciepła jest zazwyczaj gorąca woda o temperaturach powyżej 70 st. C lub para wodna. W Elblągu przedsiębiorstwem ciepłowniczym, które zarządza siecią miejską, jest EPEC.
Elementy sieci ciepłowniczej
Nowoczesne instalacje ciepłownicze składają się z:
- Źródeł ciepła, zwykle kotłowni, elektrociepłowni lub instalacji kogeneracyjnych, gdzie równocześnie wytwarza się ciepło i energię elektryczną.
- Rurociągu ciepłowniczego, odcinek sieci ciepłowniczej, przez który przepływa nośnik ciepła (najczęściej gorąca woda lub para wodna). Inaczej mówiąc, to instalacje służące dystrybucji ciepła.
- Stacji ciepłowniczych, służących do zmiany parametrów nośników ciepła (np. temperatury, ciśnienia) oraz do regulacji przepływu ciepła do poszczególnych odbiorców.
- Instalacje systemu ciepłowniczego, zawory, pompy, wymienniki ciepła, grupowe węzły cieplne, gdzie następuje rozdział ciepła i inne urządzenia cieplne służące do sterowania, kontrolowania przepływu ciepła oraz do zapewnienia bezpieczeństwa i efektywności systemu. To także zewnętrzna instalacja odbiorcza i liczniki ciepła.
- Przyłączy i instalacji odbiorczych.
- Stacji pomiarowych (np. dyspozytorni), służących do zarządzania siecią ciepłowniczą oraz monitorowania zużycia ciepła przez poszczególnych odbiorców, co umożliwia precyzyjne rozliczanie zużycia energii.
Jednym z istotnych elementów sieci ciepłowniczej są dyspozytornie, które monitorują i regulują pracę sieci, dbając o jej bezpieczeństwo. Dyspozytor sieci ciepłowniczej EPEC zajmuje się zarządzaniem siecią ciepłowniczą i monitoruje m.in. 16 komór ciepłowniczych oraz 772 węzły ciepłownicze. W EPEC pracuje czterech dyspozytorów sieci ciepłowniczej. Mapa sieci ciepłowniczej w Elblągu liczy prawie 200 km (sieć przesyłowa i dystrybucyjna systemu). Długość sieci ciepłowniczej należącej do EPEC-u wynosi ok. 160 km.
Poniżej mapa sieci ciepłowniczej Elbląga:
Klasyfikacja sieci cieplnych
Podział sieci cieplnych można przeprowadzić na wiele sposobów, w zależności od przyjętych kryteriów. Rodzaje sieci ciepłowniczych to:
1. Instalacje systemu ciepłowniczego napowietrzne i podziemne:
Sieci napowietrzne układane są na słupach lub wysięgnikach. Rurociąg ciepłowniczy tego typu może być izolowany. Nie są one w takim stopniu chronione przed wpływem warunków atmosferycznych, jak w przypadku sieci podziemnych. Ich atutem jest to, że są łatwiejsze w instalacji i mniej kosztowne niż sieci podziemne. Jednak mogą być bardziej narażone na uszkodzenia związane z warunkami atmosferycznymi – np. silnym wiatrem lub śniegiem. Ich konserwacja jest utrudniona, bo wymaga pracy na wysokości.
Sieci podziemne składają się rur zakopanych pod ziemią, co zapewnia im ochronę przed warunkami atmosferycznymi oraz uszkodzeniami mechanicznymi. Ten odcinek sieci ciepłowniczej jest zwykle lepiej izolowany niż sieci napowietrzne, co pozwala na utrzymanie wyższej efektywności przesyłu ciepła. Ich budowa jest zwykle bardziej kosztowna niż sieci napowietrznych, ale za to trudniej je uszkodzić. Naprawy wymagają jednak znalezienia i dotarcia do uszkodzonych, zakopanych części sieci, co może być pracochłonne.
2. Inna klasyfikacja sieci cieplnych: sieci wysoko i niskoparametrowe.
Sieci nisko-parametrowe. Nośnikiem ciepła w tego typu sieciach jest gorąca woda o umiarkowanej temperaturze rzędu 70-130 stopni Celsjusza. Wystarcza to do efektywnego ogrzewania budynków oraz podgrzewania wody użytkowej. Wykorzystuje się je najczęściej do dostarczania ciepła do budynków mieszkalnych i komercyjnych.
Sieci wysoko-parametrowe. Za transport energii cieplnej odpowiada zazwyczaj para wodna lub gorąca woda o temperaturze nawet ponad 130 st. C. Przesyłana jest ona pod znacznie wyższym ciśnieniem niż w sieciach nisko-parametrowych. Ten rodzaj rurociągów ciepłowniczych wykorzystywany jest najczęściej w przemyśle, elektrociepłowniach oraz w zakładach przemysłowych, gdzie w procesach produkcyjnych wymagane są wyższe temperatury i ciśnienia.
Parametry techniczne sieci ciepłowniczych
Każde przedsiębiorstwo ciepłownicze podaje parametry techniczne sieci ciepłowniczych. Wytyczne określają m.in. wymagania stawiane instalacjom odbiorczym, urządzeniom cieplnym, wymiennikom ciepła. Dzięki temu nowoczesne instalacje ciepłownicze i liczniki ciepła działają sprawnie oraz spełniają zadania sieci cieplnych.
